Tầm quan trọng của chế độ ăn với bệnh xơ cứng bì
Nói một cách đơn giản, chúng ta là những gì chúng ta ăn. Khi ăn, cơ thể sẽ phân hủy các hợp chất phức tạp trong thức ăn thành những hợp chất đơn giản hơn để hấp thụ và chuyển hóa thành các mô sống. Nhiều người có thể tin rằng thực phẩm khi ăn vào không ảnh hưởng đến thành phần hoặc chức năng của cơ thể, trong khi thực tế, nó có tác động sâu sắc. Lĩnh vực Dinh dưỡng đã khẳng định rõ ràng rằng các loại chất béo trong chế độ ăn uống sẽ quyết định liệu các chất chuyển hóa gây viêm hoặc chống viêm được tạo ra hay không, cuối cùng dẫn đến tình trạng viêm hoặc giảm tình trạng viêm. Đây chỉ là một ví dụ về việc lượng thức ăn ăn vào trực tiếp thay đổi chức năng của cơ thể chúng ta như thế nào. Tình trạng viêm kéo dài của các mô trong cơ thể chúng ta cuối cùng sẽ dẫn đến sự khởi phát của một căn bệnh mãn tính. Chế độ ăn uống và lối sống luôn góp phần vào sự phát triển, phòng ngừa, quản lý và điều trị các bệnh mãn tính. Nhiều người bị viêm dưới ngưỡng đáng chú ý. Chỉ vì không thể nhìn thấy tình trạng viêm không có nghĩa là nó không gây ra tổn thương. Trên thực tế, loại viêm này đang góp phần gây ra bệnh mãn tính trên toàn thế giới. Điều đáng chú ý nữa là những căn bệnh mãn tính này đều là những căn bệnh thời hiện đại. Điều này cung cấp một ví dụ quan trọng khác về việc những thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống hiện đại đã gây ra sự suy giảm nghiêm trọng về sức khỏe con người toàn cầu như thế nào.
Tình trạng viêm nhiễm gây ra cho thế giới hiện đại phần lớn là do những thứ chúng ta ăn vào và tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Bằng cách loại bỏ và thay đổi những mức phơi nhiễm có hại này, có thể giảm đáng kể tình trạng viêm nhiễm của cơ thể. Chế độ ăn uống là cần thiết để ngăn ngừa và giảm bớt tình trạng viêm. Với một căn bệnh như xơ cứng bì, việc ngăn ngừa viêm nhiễm càng quan trọng hơn để duy trì sức khỏe và ngăn ngừa tổn hại thêm cho các mô cơ thể. Đặc điểm chính của bệnh xơ cứng bì là tổn thương các mô cơ thể thông qua quá trình viêm và stress oxy hóa, gây ra sự sản xuất quá mức collagen và làm cứng các mô bị tổn thương.
Hai cách chung để giảm căng thẳng oxy hóa và viêm nhiễm trong cuộc sống hàng ngày của bạn bao gồm:
- Thay đổi chế độ ăn uống thành chế độ ăn hỗ trợ chức năng tế bào khỏe mạnh và giảm viêm nhiễm cũng như tổn thương do oxy hóa.
- Xác định và loại bỏ những phơi nhiễm có hại trong lối sống tổng thể góp phần gây ra tình trạng viêm mãn tính thúc đẩy bệnh tiến triển.
Các nhóm thực vật ưu tiên cho bệnh nhân xơ cứng bì
Nếu một chế độ ăn giàu thực phẩm không chứa calo như thực phẩm chế biến sẵn thì chế độ ăn đó không thể giàu vitamin, khoáng chất, hợp chất chống oxy hóa và chất xơ hàng ngày nếu không sử dụng thực phẩm bổ sung. Trong khi đó, chế độ ăn nhiều trái cây, rau và thảo mộc có thể dễ dàng đạt được các nhu cầu về vitamin, khoáng chất và chất xơ này. Để kiểm soát bệnh xơ cứng bì, nên áp dụng chế độ ăn nhiều trái cây, rau và thảo mộc.
Trái cây, rau và thảo mộc có giá trị dinh dưỡng cao. Chúng chứa vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa. Mỗi yếu tố được liệt kê trước đây đều đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng viêm và duy trì chức năng tế bào thích hợp. Chất chống oxy hóa được tìm thấy trong những thực phẩm này có tầm quan trọng đặc biệt trong việc ngăn ngừa tình trạng viêm và tổn thương do oxy hóa. Tổn thương oxy hóa là đặc điểm chính của bệnh xơ cứng bì thúc đẩy sự tiến triển của bệnh. Ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa sẽ ngăn ngừa phần lớn tổn thương oxy hóa mà cơ thể chúng ta gặp phải. Nếu tổn thương oxy hóa và viêm có thể được giảm thiểu ở những người mắc bệnh xơ cứng bì thông qua chế độ ăn kiêng, các triệu chứng có thể giảm và kiểm soát hiệu quả hơn nhiều so với việc điều trị không kết hợp bằng chế độ ăn kiêng.
Các loại thảo mộc và gia vị
Các loại thảo mộc và gia vị chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất trong tất cả các loại thực phẩm thực vật. Chúng không chỉ cung cấp các phân tử chống viêm mà còn nhiều vitamin và khoáng chất. Các loại thảo mộc là một cách dễ dàng để tăng hương vị cho bữa ăn của bạn đồng thời làm tăng đáng kể hàm lượng dinh dưỡng. Chưa kể, thảo dược còn có công dụng thanh lọc, một ví dụ về điều này là rau mùi. Cilantro (tinh dầu rau mùi ta (ngò rí) )có khả năng tạo ra một thứ gọi là chelat. Chelat xảy ra khi một phân tử có khả năng liên kết với kim loại. Điều này rất có ý nghĩa đối với bệnh xơ cứng bì, vì nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhiều người mắc bệnh xơ cứng bì cũng có hàm lượng kim loại nặng trong cơ thể tăng cao so với những người không mắc bệnh này. Kim loại nặng có hại cho toàn bộ cuộc sống con người, vì vậy việc cố gắng giảm tải lượng kim loại nặng tích tụ trong mô theo thời gian là điều hợp lý.
Rau giàu lưu huỳnh
Các loại rau giàu lưu huỳnh, đặc biệt là các loại thuộc họ hành, xứng đáng được đề cập đặc biệt với bệnh xơ cứng bì. Các loại rau giàu lưu huỳnh bao gồm tỏi, hành tây, hẹ, tỏi tây, cải xoăn, cải rổ, cải bruxen, cải bắp và nấm. Hàm lượng lưu huỳnh trong các loại rau này rất cần thiết cho quá trình giải độc cơ thể. Mỗi ngày cơ thể chúng ta tích lũy các gốc tự do đơn giản là do quá trình trao đổi chất, căng thẳng hàng ngày và phơi nhiễm có hại. Những phân tử có hại này tích tụ theo thời gian và phải được làm sạch. Giải độc là điều cần thiết cho sức khỏe của các tế bào của chúng ta. Những loại rau này chứa các chất dinh dưỡng quan trọng cho phép cơ thể chúng ta thực hiện nhiều quá trình giải độc. Các loại rau họ hành như tỏi, hành tây, tỏi tây và hẹ có chứa một loại hóa chất cụ thể mà nghiên cứu đã xác định là có tác dụng chống xơ cứng, nghĩa là nó ngăn ngừa sự xơ cứng của các mô có trong chứng xơ cứng bì. Rất nên tiêu thụ càng nhiều rau họ hành càng tốt hàng ngày.
Rong biển
Rong biển cực kỳ bổ dưỡng nhưng thường bị bỏ qua trong chế độ ăn uống hiện đại. Rong biển có rất nhiều chủng loại khác nhau. Thông thường, mọi người trải nghiệm rong biển thông qua món sushi. Rong biển chứa nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ và các chất thiết yếu (cơ thể chúng ta không thể tạo ra những thứ này nếu không ăn chúng) axit béo Omega-3, DHA và EPA. Rong biển cũng cực kỳ giàu iốt. Tiêu thụ rong biển, thậm chí chỉ thỉnh thoảng, có thể mang lại lợi ích sức khỏe đáng kể. Hãy thử kết hợp rong biển vào chế độ ăn uống. Không cần phải ăn một lượng lớn rong biển để có được những lợi ích. Rong biển có thể dễ dàng thêm vào nhiều món ăn. Nếu có vấn đề về tuyến giáp, hãy cẩn thận không ăn quá nhiều rong biển và nhờ bác sĩ theo dõi chức năng tuyến giáp do hàm lượng iốt cao. Có nhiều loại rong biển nhưng một số loại phổ biến bao gồm tảo bẹ/kombu, Wakame, Nori (thường thấy trên sushi), Dulse và Arame.
Chất xơ
Tất cả các loại thực phẩm được đề cập ở đây đều chứa rất nhiều chất xơ. Chất xơ chắc chắn đáng được cân nhắc khi thảo luận về bệnh xơ cứng bì. Chất xơ góp phần tích cực vào sức khỏe tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Có thể dễ dàng hấp thụ đủ chất xơ thông qua chế độ ăn. Nếu chưa quen tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ thì việc tăng đáng kể lượng chất xơ qua đêm không phải là một ý kiến hay. Tăng lượng chất xơ trong khẩu phần ăn từ từ. Một phương pháp tốt là tăng dần lượng chất xơ hấp thụ theo thời gian bằng cách ăn thêm một miếng trái cây trong ngày, chọn bánh mì nguyên hạt hoặc kết hợp nhiều rau hơn vào bữa ăn. Khi tăng lượng chất xơ, cũng phải tăng lượng nước uống để tránh táo bón và khó chịu. Chất xơ giúp điều chỉnh quá trình tiêu hóa và cải thiện sức khỏe của vi khuẩn đường ruột. Chất xơ rất cần thiết cho sức khỏe tiêu hóa. Nếu không quen ăn nhiều chất xơ thì có thể sẽ gây ra một số khó chịu tạm thời, nhưng theo thời gian, hệ tiêu hóa sẽ thay đổi và điều chỉnh theo loại thực phẩm tiêu thụ. Đừng để tình trạng đầy hơi hoặc táo bón tạm thời ngăn cản việc ăn thực phẩm giàu chất xơ từ thực vật. Trong hầu hết các trường hợp, những phản ứng này với chất xơ sẽ không kéo dài khi cơ thể đã điều chỉnh theo sự thay đổi chế độ ăn uống.
Một cách đơn giản để có được nhiều chất xơ và chất dinh dưỡng hơn từ thực phẩm là để lại vỏ ăn được trên trái cây và rau quả. Nhiều người gọt vỏ các loại thực phẩm như táo, khoai tây, cà rốt, cà tím và dưa chuột. Những thực phẩm này không cần phải gọt vỏ. Chúng sẽ bổ dưỡng hơn nếu còn nguyên vỏ. Chỉ cần đảm bảo rằng lớp vỏ bên ngoài này được rửa thật kỹ trước khi sử dụng.
Nếu đang gặp các vấn đề nghiêm trọng về tiêu hóa, hãy hết sức thận trọng khi tiêu thụ nhiều các loại thực phẩm được liệt kê ở đây. Đi chậm và chú ý lắng nghe đến những gì cơ thể đang phản hồi. Nếu thấy một loại trái cây, rau hoặc ngũ cốc cụ thể nào đó thường xuyên gây kích ứng hệ tiêu hóa thì đừng tiếp tục ăn nó. Hãy ăn những gì có thể và hãy hiểu rằng quá trình này cần có thời gian. Những thay đổi về chế độ ăn uống và lối sống đang được ủng hộ ở đây không phải là những thay đổi ngắn hạn, nhanh chóng mà thay vào đó, đây là một lối sống sẽ phát triển theo thời gian. Thành công sẽ chỉ đạt được nếu chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh được duy trì trong suốt cuộc đời chứ không phải trong một khoảng thời gian ngắn. Thay đổi lối sống phải được duy trì để có được lợi ích lâu dài.
Các cách để kết hợp nhiều trái cây, rau và chất xơ vào chế độ ăn uống
- Nước sốt chay nướng, rau củ nướng, pho mát và mì ống, gia các loại thảo mộc trong nhiều món ăn, trái cây trong món salad và đồ ăn nhẹ trong ngày, bánh mì kẹp thịt chay, sinh tố, làm kem, súp, nước xốt rau củ. Có vô số cách để làm điều này!
- Khi định ăn trái cây hoặc rau quả, hãy nhớ để lại vỏ ăn được để tăng cường dinh dưỡng và chất xơ cho bữa ăn.
- Các loại thảo mộc có thể dễ dàng được thêm vào hầu hết mọi loại thực phẩm: Súp, món hầm, salad, nước sốt, món ăn phụ, món chính, tương ớt…
- Thêm rong biển vào các món súp, nước dùng, món hầm, món xào, sushi tự làm, hỗn hợp gia vị, thực phẩm lên men, đậu, đồ ăn nhẹ.
BS. Tú Uyên (Thọ Xuân Đường)