Su su là gì?
Su su (Sechium edule) là một loại bí thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae). Nó được trồng như một loại rau, nhưng về mặt kỹ thuật nó là một loại quả.
Su su có màu xanh lá cây và hình quả lê có hương vị nhẹ và kết cấu thường được mô tả là nằm giữa dưa chuột và khoai tây. Nó nhẹ, ngọt, mọng nước và giòn. Nhiều người nói rằng nó gợi cho họ nhớ đến củ đậu.
Cây su su là cây sống lâu năm và có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Tây bán cầu. Su su có quanh năm, mùa cao điểm là vào mùa thu.
Hầu hết mọi người sử dụng quả su su trong các công thức nấu ăn, nhưng nước ép và trà su su cũng có những lợi ích tiềm tàng cho sức khỏe.
Giá trị dinh dưỡng của su su
Một khẩu phần quả su su chứa khoảng:
- 25 calo
- 1,1g protein
- 0g chất béo
- 6g carbohydrate
- 2,2g chất xơ
- 2,2g đường
- 123µg folate (31% giá trị dinh dưỡng hàng ngày - DV)
- 10,2mg vitamin C (17% DV)
- 0,2mg mangan (12% DV)
- 5,4µg vitamin K (7% DV)
- 1,0mg kẽm (7% DV)
- 165mg kali (5% DV)
- 0,1mg vitamin B6 (5% DV)
- 15,8mg magie (4% DV)
- 0,6mg niacin (3% DV)
Những lợi ích của quả su su
Kháng khuẩn tự nhiên
Chất kháng khuẩn là thứ có thể tiêu diệt vi sinh vật hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng. Chiết xuất từ lá, thân và hạt su su đã được chứng minh là có lợi ích kháng khuẩn đối với các chủng vi khuẩn thường thậm chí kháng thuốc kháng sinh như vi khuẩn tụ cầu kháng methicillin.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Microbial Ecology in Health and Disease cho thấy chiết xuất từ cây su su có hoạt tính kháng khuẩn ấn tượng và thậm chí có tiềm năng sử dụng trong lâm sàng như một “nguồn tự nhiên của các hợp chất kháng khuẩn mạnh mới”.
Nguồn cung cấp folate tuyệt vời
Su su giàu rất nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu với folate đứng đầu danh sách. Điều tuyệt vời ở những thực phẩm giàu axit folic là gì? Vitamin B này rất cần thiết cho quá trình phân chia tế bào và hình thành DNA trong cơ thể con người. Thiếu folate có thể dẫn đến nhiều triệu chứng không mong muốn như thiếu năng lượng, chức năng miễn dịch kém và tiêu hóa kém.
Folate cũng là một chất dinh dưỡng đặc biệt quan trọng mà phụ nữ mang thai cần bổ sung vì nó có tác dụng giúp ngăn ngừa các dị tật bẩm sinh gọi là dị tật ống thần kinh, chẳng hạn như tật nứt đốt sống.
Tăng cường tiêu hóa
Với hàm lượng chất xơ và chất dinh dưỡng tăng cường tiêu hóa (như folate) đáng kể, su su là loại thực phẩm có thể thúc đẩy sức khỏe hệ tiêu hóa theo nhiều cách.
Là một loại thực phẩm prebiotic giàu chất xơ, su su giúp ngăn ngừa táo bón đồng thời thúc đẩy vi khuẩn có lợi sinh sôi trong đường tiêu hóa. Như nghiên cứu hiện nay cho thấy, sức khỏe đường ruột đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe thể chất cũng như tinh thần.
Trợ thủ của gan
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng su su có thể giúp tăng cường sức khỏe và chức năng gan.
Một nghiên cứu được công bố năm 2014 trên Tạp chí Hóa học Nông nghiệp và Thực phẩm nêu bật cách chiết xuất su su, vốn đã được chứng minh là có tác dụng làm giảm mức cholesterol, cũng có thể giúp ngăn ngừa và cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ.
Nghiên cứu trên động vật được công bố năm 2015 cho thấy chiết xuất từ ngọn su su có thể điều chỉnh sự tích tụ chất béo trong gan và thậm chí làm giảm béo phì ở những động vật được cho ăn chế độ nhiều chất béo.
Cần có thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng hơn, nhưng như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh nói chung, su su có thể mang lại lợi ích đáng kể cho sức khỏe gan.
Phòng ngừa ung thư
Nhìn chung, việc tiêu thụ rau và trái cây có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc ung thư. Là một loại trái cây làm rau, su su có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành ung thư trong cơ thể.
Cụ thể hơn, nghiên cứu trong ống nghiệm gần đây đã chỉ ra rằng các hợp chất tìm thấy trong su su có thể ức chế sự tiến triển của một số tế bào ung thư như bệnh bạch cầu và ung thư cổ tử cung.
Cách sử dụng su su
Toàn bộ cây su su đều có thể ăn được nên cả phần quả cũng như lá, thân, rễ và hạt đều có thể sử dụng trong các công thức nấu ăn từ su su. Phầnquả thường được nấu chín mặc dù cũng có thể ăn sống.
Quả có vị nhẹ có thể được sử dụng đã gọt vỏ hoặc không gọt vỏ đối với quả non. Củ su su có nhiều tinh bột có thể được sử dụng tương tự như khoai tây trong khi lá và ngọn có thể là những món rau ngon tuyệt.
Một số người còn dùng lá cây su su để làm trà thảo dược.
Rủi ro và tác dụng phụ
Có thể bị dị ứng với su su. Nếu có dấu hiệu phản ứng dị ứng sau khi xử lý hoặc ăn su su, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu cần.
BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)