CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ UNG THƯ TUYẾN TUỴ HIỆN NAY

Bài đăng Tạp chí Người Cao tuổi số 219 (3572) thứ 6 ngày 03/11/2023

Ung thư tuyến tụy là những tổn thương ác tính xuất phát từ bất kỳ thành phần nào của mô tụy. Ung thư tụy lại đứng hàng thứ 7 về tỉ lệ tử vong do ung thư. Nguyên nhân  là bởi tụy có vị trí đặc biệt ở rất sâu trong ổ bụng, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn lại dễ nhầm với bệnh khác nên người bệnh thường được chẩn ở giai đoạn muộn.

1. Tuyến tụy ở đâu?

Tuyến tụy là một cơ quan hình lá tạo ra các enzyme tiêu hóa và hormone như insulin. Tụy là một cơ quan ở vùng thượng vị nằm sau dạ dày và tiếp giáp với phần đầu của ruột non, còn gọi là tá tràng. Tụy được chia thành 3 phần chính lần lượt từ phải qua trái gồm: đầu tụy, thân tụy, đuôi tụy. Tụy gồm các tuyến có trách nhiệm thực hiện một loạt nhiệm vụ.

Chức năng của tuyến tụy có thể được chia thành 2 loại sau đây:

• Ngoại tiết: Các tuyến ngoại tiết tiết enzym vào các ống dẫn, cuối cùng đổ vào tá tràng. Các enzym này giúp tiêu hóa thức ăn khi nó di chuyển qua ruột.
• Nội tiết: Các tuyến nội tiết tiết ra nhiều loại hormon vào máu, trong số đó quan trọng nhất là insulin. Insulin được máu chuyên chở đến tất cả các  phần còn lại của cơ thể để hỗ trợ quá trình sử dụng đường như một nguồn năng lượng. Insulin cũng kiểm soát mức độ đường trong máu.

2. Ung thư tụy là gì?

Ung thư tuyến tụy là những tổn thương ác tính xuất phát từ bất kỳ thành phần nào của mô tụy, bao gồm các tế bào của mô tụy ngoại tiết, tế bào tụy nội tiết (tế bào đảo Langerhans) và các tế bào thuộc mô liên kết của tụy. Trên 95% ung thư tụy có nguồn gốc từ mô tụy ngoại tiết (gồm tế bào biểu mô ống tụy, tế bào “acinar”, tế bào mầm, …) trong đó khoảng 85% là xuất phát từ tế bào biểu mô ống tụy ngoại tiết; còn lại ung thư xuất phát từ tế bào tụy nội tiết và của mô liên kết rất hiếm gặp.

Theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới, ung thư tụy chỉ đứng thứ 14 về tỉ lệ mắc tuy nhiên ung thư tụy lại đứng hàng thứ 7 về tỉ lệ tử vong do ung thư. Điều này cho thấy tiên lượng của ung thư tụy rất xấu, trên thực tế tỉ lệ sống trung bình sau 5 năm của ung thư tụy chỉ khoảng 9.3%

Nguyên nhân chủ yếu khiến ung thư tụy có tiên lượng xấu so với ung thư tiêu hóa khác là bởi tụy có vị trí đặc biệt ở rất sâu trong ổ bụng, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn lại dễ nhầm với bệnh khác nên người bệnh thường được chẩn ở giai đoạn muộn. Tại Mỹ, chỉ 10% bệnh nhân ung thư tụy được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, trong khi đó 53% bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn IV khi đã có di căn xa.

3. Triệu chứng và dấu hiệu ung thư tuyến tụy

Triệu chứng của ung thư tụy giai đoạn sớm thường nghèo nàn. Khi bệnh lan tràn, triệu chứng lâm sàng khá đa dạng, thay đổi tùy theo vị trí khối u và mức độ lan rộng của nó. Theo thống kê, 60-70% u nằm ở vùng đầu tụy, 20-25% nằm ở thân/đuôi tụy, u chiếm toàn bộ thể tích của tụy chiếm tỉ lệ thấp.

Các triệu chứng chính của ung thư tuyến tụy bao gồm:

• Đau bụng thường bắt đầu xuất hiện trước khi phát hiện bệnh khoảng 1- 2 tháng và tăng dần theo tiến triển của bệnh nhưng ban đầu thường chỉ đau thoáng qua vùng thượng vị nên dễ nhầm với viêm dạ dày. Đau thường khởi phát ở vùng thượng vị, khi bệnh tiến triển thường lan sang 2 bên và/hoặc xuyên ra sau lưng, cơn đau có thể không liên tục nhưng thường nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm ngửa khiến người bệnh phải nằm tư thế cuộn tròn cho đỡ đau; đau nhiều ra sau lưng thường gặp khi khối u nằm ở vùng thân hoặc đuôi tụy hơn là vùng đầu tụy.
• Hội chứng tắc mật: vàng da, nước tiểu sẫm màu. Vàng da do ung thư tụy là vàng da liên tục, tăng dần do u gây tắc ống mật chính làm dịch mật từ gan không xuống được tá tràng, hậu quả là mật vào trong máu gây vàng da và nước tiểu sẫm màu. Vàng da thường gặp và xuất hiện sớm với những khối u vùng đầu tụy.
• Đi ngoài sống phân: u gây cản trở men tụy xuống ruột non tiêu hóa thức ăn
• Sụt cân: không rõ nguyên nhân, thường đi kèm với: Chán ăn, nôn, tiêu chảy; Đầy hơi, trướng bụng; Đôi khi biểu hiện dưới hình thức bệnh tiểu đường mới khởi phát trên một bệnh nhân có sụt cân và buồn nôn

4. Nguyên nhân gây ung thư tuyến tụy?

Nguyên nhân của ung thư tuyến tụy không được hiểu rõ lắm, nhưng một số yếu tố nguy cơ đã được xác định. Nguyên nhân chính xác của ung thư tuyến tụy hiện chưa rõ.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ :

• Tuổi cao
• Hút thuốc
• Béo phì
• Tiền sử bệnh tiểu đường
• Tiền sử viêm tụy
• Uống rượu quá mức
• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, virus viêm gan B hoặc virus gây suy giảm miễn dịch ở người
• Ăn nhiều bơ, chất béo bão hòa, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn
• Tiếp xúc với một số hóa chất
• Tiền sử gia đình bị ung thư tuyến tụy, viêm tụy.

Có nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau liên quan đến việc phát triển ung thư tuyến tụy nhưng cũng vẫn có người bị ung thư tụy mặc dù không có yếu tố nguy cơ nào.

Các phương pháp điều trị

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, độ tuổi và giai đoạn bệnh cụ thể của mỗi người, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp chữa trị phù hợp. Người bệnh có thể được chỉ định:

- Phẫu thuật: Bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ phần ung thư xâm lấn, giữ lại các phần và bộ phận không bị khối u tấn công.

- Hóa trị: Đây là phương pháp sử dụng các loại thuốc điều trị ung thư nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.

- Xạ trị: Là biện pháp sử dụng tia X và các tia năng lượng cao khác để tiêu diệt tế bào ung thư.

- Liệu pháp xâm lấn: Đây là phương pháp được sử dụng để điều trị ung thư thần kinh nội tiết tuyến tụy đã di căn đến gan hoặc các cơ quan khác.

- Thuyên tắc: Đây là một kỹ thuật được sử dụng để tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách ngăn chặn sự cung cấp máu cho khối u.

- Phẫu thuật lạnh: Phương pháp này làm đóng băng các tế bào ung thư và các mô xung quanh bằng một đầu dò được đưa vào các mô và chứa đầy nitơ lỏng hoặc carbon dioxide lỏng.

Ngoài ra, trong điều trị ung thư tuyến tụy, người bệnh có thể được chỉ định liệu pháp nội tiết, phương pháp nhắm mục tiêu, liệu pháp miễn dịch, liệu pháp dinh dưỡng, cắt bỏ tần số vô tuyến điện, hỗ trợ điều trị bằng y học cổ truyền nhằm giảm đau, nâng cao chất lượng sống, kéo dài tuổi thọ. 

Nhân chứng sống kể lại quá trình điều trị nang tuỵ, đái tháo đường type 2 tại Nhà thuốc Kỷ lục Guinnes

Ông Lê Văn Khương 64 tuổi ở Kim Lớn, Lương Quy, Xuân Nộn, Đông Anh, Hà Nội kể:

“Tôi xuất hiện cơn đau bụng quằn quại, bụng chướng nhiều, kèm ho và nôn ra máu. Tôi đi khám tại bệnh viện Bắc Thăng Long, các bác sĩ nghi thủng dạ dày nên buộc phải mổ cấp cứu. Tuy nhiên, chẩn đoán sau mổ lại là viêm tụy cấp. Tôi được chuyển sang điều trị tại khoa hồi sức tích cực tại bệnh viện Bạch Mai. Lúc đó, tôi còn bị tiểu đường type 2, đường máu có khi lên tới 20mmol/l nên phải kết hợp tiêm Insulin, người rất mệt mỏi.

Theo lời giới thiệu của một người bạn, tôi đến một cơ sở Y học cổ truyền lấy thuốc uống, nhưng sau 2-3 tháng sử dụng, bệnh tình không những không đỡ mà các triệu chứng đau và chướng bụng xuất hiện ngày càng nhiều. Gia đình liền đưa tôi đến bệnh viện chụp chiếu và phát hiện có nang tụy lớn kích thước 4,8x 5,1cm. Trong lúc lo lắng và phân vân vì các bác sĩ lại tiếp tục khuyên phẫu thuật để điều trị nang tụy, thì tôi gặp bác Chí. Bác Chí đã từng mắc bệnh nan y khó chữa nhưng hiện tại trông bác rất khỏe mạnh. Bác đã từng chữa bệnh tại Thọ Xuân Đường nên khuyên tôi đến ngay Nhà thuốc này.

Tôi theo địa bác Chí giới thiệu đến Thọ Xuân Đường, sức khỏe của tôi lúc này giảm sút nghiêm trọng do đau, ăn uống kém, ngủ ít và lo lắng. Tại đây, tôi và gia đình được TS. Lương y Phùng Tuấn Giang tư vấn, trao đổi về bệnh một cách thẳng thắn, cặn kẽ. Nếu trước khi đến nhà thuốc tôi rất bi quan thì sau khi được TS. Giang giải thích, động viên, tinh thần tôi đã phấn chấn lên. Tôi có thêm quyết tâm, động lực và tin tưởng.

Tôi tuân theo phác đồ của Nhà thuốc 5 tháng liên tiếp, đồng thời tích cực ăn uống theo chế độ hướng dẫn của TS. Giang. Gia đình cũng là chỗ dựa vững chắc, vợ đã luôn bên cạnh, động viên tôi rất nhiều. Sau 5 tháng tôi đã khỏe hơn, tăng cân so với trước, ăn ngon miệng, ngủ sâu giấc, không còn đau chướng bụng nữa. Bác sĩ cũng cho tôi biết kích thước của nang tụy đã giảm xuống, tình trạng tiểu đường cũng được kiểm soát. 

Tôi tiếp tục duy trì dùng thuốc thường xuyên hơn 1 năm. Tôi đi siêu âm tại một bệnh viện tư và được cho kết quả là không còn nang tụy nữa. Tôi quá bất ngờ nên đã đi kiểm tra lại tại nhiều bệnh viện khác thì kết quả hoàn toàn trùng khớp, đường máu của tôi cũng đã về mức bình thường. Gia đình rất vui mừng vì kết quả điều trị quá tốt. Hiện tại, tôi vẫn tiếp tục dùng thuốc để tăng cường sức khỏe và tránh tái phát nang tụy, đồng thời duy trì đường huyết ổn định. Giờ đây, tôi thấy trân trọng sức khỏe của mình hơn bao giờ hết”.

Link báo chí:

Tình Vũ