Kinh giới – rau gia vị có tác dụng chữa bệnh

Thứ ba, 22/10/2019 | 15:35

Kinh giới là loại rau quen thuộc được trồng và sử dụng khá phổ biến ở nước ta. Từ xa xưa, cha ông ta dùng kinh giới để ăn kèm với một số món ăn có nhiều đạm nhằm tác dụng kiện tỳ trừ thấp, tăng vận hóa thức ăn. Cùng tìm hiểu cây thuốc này nhé!

KINH GIỚI – RAU GIA VỊ CÓ TÁC DỤNG CHỮA BỆNH

1. Mô tả thực vật

Tên khác: Giả tô, Thử minh, Khương giới, Kinh giới thán, Kinh giới huệ, Tái sinh đơn, Nhất niệp kim, Độc hành tán, Như thánh tán, Tịnh giới, Cử khanh cố bái tán, Thạch kinh giới, Hồ kinh giới, Trân la kinh…

Tên khoa học: Elsholtzia Cristata

Họ: Hoa môi (Lamiaceae) vừa là một cây thuốc vừa là một loại rau thơm

Đây là một loại cây thân cỏ, có mùi rất thơm và có chiều cao trung bình từ 0.6 đến 0.8m có thân vuông, phần gốc có màu hơi tía, toàn thân cây có lông mềm, mỏng. Phần lá mọc đối nhau, xẻ sâu từ 3 đến 5 thùy. Phần bông hoa dài từ 3 đến 8 cm nhỏ có màu tím nhạt và mọc thành từng bông riêng lẻ. Còn phần quả thì màu nâu, mặt bóng, hình trái xoan có kích thước khoảng 1mm.

2. Mô tả vị thuốc

Bộ phận dùng : Tất cả các bộ phận của cây đều được tận dụng. Theo kinh nghiệm của dân gian, những cây có thân nhỏ, nhiều hoa là có tác dụng tốt hơn.

Thu hái – sơ chế : Thông thường kinh giới được thu hái vào mùa thu khi mà hoa còn có màu xanh. Khi lấy các bộ phận thì gọi là kinh giới còn nếu chỉ lấy hoa thì gọi là kinh giới tuệ. Người ta hay dùng các bộ phân của cây đem sấy hoặc phơi khô và bảo quản để dùng dần.

Bào chế thuốc: Kinh giới thường được bào chế theo các cách như sau: Thu hoạch rồi đem rửa sạch, cắt thành từng đoạn, đem phơi khô rồi bảo quản để dùng dần. Cũng có người cho vào nồi, sao đen rồi mới đem phơi khô.

Bảo quản: Kinh giới thường được được để ở nơi khô ráo, trong hộp đậy kín để tránh độ ẩm dễ gây mố, làm mất tác dụng của thuốc.

Thành phần hóa học; Thành phần chủ yếu Menthone, d- Menthone, d – Limonene,… Có chứa khoản 1.8% là tinh dầu.

3. Vị thuốc kinh giới

- Tính vị: Cay, ấm, không độc, tính ấm

- Quy kinh: Kinh Phế và Kinh Can

- Tác dụng dược lý và chủ trị của kinh giới:

Theo Bản kinh: kinh giới có tác dụng hạ ứ huyết, phá kết tụ khí, trừ thấp tý

Theo Lâm Sàng Thường dụng Trung dược Thủ Sách thì nguyên liệu có tác dụng chỉ huyết, giải biểu, thấu chẩn, tán hàn.

Theo Đông Dược học Thiết yếu thì kinh giới có khả năng tán nhiệt, giải biểu, khứ hàn, chỉ huyết.

- Cách dùng và liều lượng:

Kinh giới thường được dùng các bộ phận hoa, lá, cành khi đã phơi khô. Một số trường hợp dùng khi còn tươi. Với các trường hợp làm thuốc chỉ huyết thì cần sao đen.

Tùy theo từng trường hợp mà kinh giới được sử dụng với liều lượng phù hợp.

- Độc tính :

Không nên dùng chung với thịt cá lóc, cua, cá, thịt lừa.

Không nên uống khi có dấu hiệu ngoại cảm phong hàn thấp