UNG THƯ MÁU CẤP TÍNH LÀ GÌ?

Ung thư máu cấp tính là một nhóm bệnh máu ác tính. Đặc trưng của bệnh là sự tăng sinh nhanh chóng các tế bào non ác tính (tế bào Blast) trong tủy xương, lan tràn ra máu ngoại vi và tích lũy trong các cơ quan khác. Bệnh ung thư máu cấp thường tiến triển nhanh, cần phải điều trị sớm.

1. Bệnh ung thư máu cấp tính là gì?

Bệnh ung thư máu cấp tính hay còn gọi là bạch cầu cấp hoặc Leukemia (Lơ-xê-mi). Đặc trưng của bệnh là sự tăng sinh nhanh chóng các tế bào non ác tính (tế bào blast) trong tủy xương, lan tràn ra máu ngoại vi và tích lũy trong các cơ quan khác. Những tế bào bất thường này không thể chống lại nhiễm trùng và làm suy yếu khả năng tạo ra các tế bào hồng cầu và tiểu cầu bình thường của tủy xương.

Bệnh ung thư máu cấp tính được ghi nhận lần đầu tiên năm 1827.  Theo thời gian bệnh có nhiều tên gọi như khác nhau như Leuco Cythemia (tăng bạch cầu), hay bệnh White blood (máu trắng). Cuối cùng bệnh này có tên mà đến bây giờ vẫn đang được sử dụng, đó là Leukemia (Lơ-xê-mi).

Theo phân loại của các nhà huyết học Pháp-Mỹ-Anh (FAB), ung thư máu cấp tính được chia thành Lơ-xê-mi cấp dòng tủy (từ thể M0 đến M7) và Lơ-xê-mi cấp dòng lympho (từ thể L1 đến L3). Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phân loại bệnh ung thư máu cấp theo đặc điểm tế bào, miễn dịch và bất thường di truyền cũng như tiền sử điều trị. Bệnh ung thư máu cấp thường tiến triển nhanh, cần phải điều trị sớm.

Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh lơ xê mi cấp vẫn chưa được xác định một cách chính xác. Yếu tố di truyền, thuốc, yếu tố môi trường, virus được đề cập đến như là những yếu tố nguy cơ gây bệnh.

2. Yếu tố di truyền

-          Yếu tố gia đình: Có rất nhiều thông báo về tình trạng mắc bệnh lơ xê mi cấp ố các thành viên trong một gia đình. Khả năng mắc bệnh tăng gấp 3 lần ở những đứa con có bố hoặc mẹ mắc bệnh lơ xê mi cấp

-          Bệnh di truyền: Tỷ lệ mắc bệnh lơ xê mi cấp trong nhóm các bệnh di truyền như Down, Klinefelter, Fanconi... cao hơn so với nhóm không có các bệnh di truyền
Yếu tố môi trường

Sự tiếp xúc với tia xạ ion hóa và một số chất hoá học cũng liên quan đến sự phát triển của bệnh lơ xê mi cấp. Tia xạ, các chất hóa học như benzen, thuốc trừ sâu,… làm cho nguy cơ xuất hiện lơ xê mi cấp tăng cao.

3. Triệu chứng lâm sàng

Bệnh nhân có thể biểu hiện như: mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, chán ăn, đau các xương dài, ức, sườn (25%), đau xương khớp nhất là các khớp lớn, sốt, giảm cân, toàn thân suy sụp.

-          Hội chứng thiếu máu:

Mức độ thiếu máu tuỳ từng người bệnh nhưng thường là thiếu máu nặng và rất nặng, các biểu hiện cơ năng và thực thể của thiếu máu đến khá nhanh: Mệt mỏi, khó thở, chán ăn, đôi khi có ngất xỉu nhất là lúc thay đổi tư thế như đang ngồi đứng dậy.

-          Hội chứng xuất huyết:

Biểu hiện xuất huyết do giảm tiểu cầu cụ thể là xuất huyết dưới da đa dạng, xuất huyết niêm mạc như chảy máu chân răng, máu mũi, đái máu. Một số thể bệnh đặc biệt như lơ xê mi cấp tiền tuỷ bào (M3 theo phân loại FAB) thì chảy máu là biểu hiện nổi bật với các hình thái xuất huyết nặng như xuất huyết dưới da thành đám lớn, xuất huyết các màng, các tạng...

-          Hội chứng nhiễm trùng:

Do thiếu bạch cầu trưởng thành có chức năng nên người bệnh thường bị nhiễm trùng, biểu hiện sốt, có các dấu hiệu nhiễm trùng tại chỗ như viêm nhiễm đường hô hấp, tiết niệu, trường hợp nặng có thể nhiễm trùng huyết.

-          Hội chứng loét, hoại tử:

Người bệnh thường loét miệng, họng, hoại tử tổ chức tạo mùi hôi đặc biệt, triệu chứng này thường gặp khi bệnh ở giai đoạn cuối, đã tiến triển lâu.

-          Hội chứng thâm nhiễm:
Người bệnh có thể có hạch, lách to, gan to, có u da, phì đại lợi. Một số thể bệnh có thâm nhiễm thần kinh trung ương nên người bệnh có thể đau đầu rất nhiều.

4. Xét nghiệm

-          Huyết đồ:

Đa số các bệnh nhân thể hiện một tình trạng giảm 3 dòng máu ngoại vi và xuất hiện bạch cầu non trong công thức bạch cầu. Các chỉ số hồng cầu máu ngoại vi thể hiện thiếu máu bình sắc hồng cầu bình thường không hồi phục. 

-          Tủy đồ:

Gai chậu sau trên là vị trí thích hợp nhất để lấy tủy làm xét nghiệm. Tủy đồ của bệnh nhân ung thư máu cấp tính thường cho thấy một tình trạng tủy giàu tế bào. 

-      Sinh thiết tủy:

Chỉ định trong các trường hợp không đủ tiêu chuẩn chẩn đoán xác định ung thư máu cấp tính do tủy nghèo tế bào. Sinh thiết tủy sẽ cho biết chính xác mật độ tế bào tạo máu trong tủy, có hay không có tình trạng xâm lấn tủy của các tế bào leukemia, tình trạng xơ, và tình trạng dòng mẫu tiểu cầu.

-          Hoá học tế bào, Miễn dịch tế bào:

Nhuộm hoá học tế bào và miễn dịch tế bào các tiêu bản tủy cho phép chẩn đoán phân loại ung thư máu cấp tính.

5. Chẩn đoán xác định

Dựa vào triệu chứng lâm sàng điển hình của bệnh

Xét nghiệm tuỷ đồ thấy tế bào blast ³ 20% tế bào có nhân trong tủy.

BS Thu Thùy

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe vui lòng liên hệ

NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG

Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.

Hotline: 0943986986 - 0937638282