VÀNG DA Ở TRẺ SƠ SINH CÓ ĐÁNG LO?
Trẻ sơ sinh là đối tượng đặc biệt được nhiều người quan tâm, cơ thể trẻ còn non yếu và chưa có sức đề kháng mạnh như người lớn. Trẻ sơ sinh có thể gặp rất nhiều nguy cơ khác nhau nên ngay từ khi sinh ra đã được quan tâm từng ly từng tí. Một số trẻ sau sinh bị vàng da khiến các bậc cha mẹ lo lắng. Vậy vàng da ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
1. Nguyên nhân gây vàng da ở trẻ sơ sinh
Vàng da xảy ra do tăng nồng độ bilirubin trong máu do các nguyên nhân khác nhau gây ra:
• Vàng da sinh lý
Vàng da sinh lý là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh. Nguyên nhân là do lượng hồng cầu trong máu của trẻ sơ sinh rất cao, các tế bào hồng cầu này bị phá vỡ và thay mới thường xuyên. Trong khi gan của trẻ sơ sinh còn non yếu nên chức năng chuyển hóa và đào thải bilirubin còn kém, chính vì vậy bilirubin trong máu tăng cao và gây vàng da. Khoảng 1-2 tuần sau sinh khi gan đã phát triển và hoàn thiện hơn có thể loại bỏ bilirubin giúp da của bé không bị vàng nữa. Biểu hiện của vàng da sinh lý:
- Mức độ vàng da
Vàng da nhẹ, vị trí thường ở những vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn. Theo thời gian vàng thường nhạt dần
- Toàn trạng
Bé vẫn bú tốt, không quấy khóc, ngủ ngon. Không thấy các biểu hiện như thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ...
- Cận lâm sàng
Nồng độ Bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14mg% ở trẻ thiếu tháng. Tốc độ tăng Bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ;
Ngoài ra, nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu tối hoặc màu vàng (nước tiểu của trẻ sơ sinh thường không màu) và phân nhạt màu.
• Vàng da bệnh lý
Vàng da bệnh lý thường xuất hiện sớm hơn vàng da sinh lý. Một số bé ngay sau sinh đã thấy vàng da. Vàng da bệnh lý có thể do rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như teo đường mật bẩm sinh, tan máu do bất đồng nhóm máu với mẹ…
Biểu hiện của vàng da bệnh lý thường rất rõ ràng
- Mức độ vàng da
Vàng da thường xuất hiện sớm trong 24h sau sinh, da vàng sậm như màu nghệ, màu rơm. Thường vàng da toàn thân, có thể vàng cả mắt
- Toàn trạng
Bé thường mệt mỏi, bỏ bú, li bì hoặc quấy khóc. Có thể có các triệu chứng bất thường khác nếu có tổn thương não như cơn có cứng toàn thân, cơn soắn vặn chân tay, ưỡn cong người…
Nước tiểu vàng sậm, phân trắng như phân cò hoặc vàng nhạt
Khi thăm khám có thể thấy gan to, lách to, tuần hoàn bàng hệ nổi, bụng chướng do có dịch
- Cận lâm sàng
Xét nghiệm bilirubin tăng cao
2. Vàng da sơ sinh khi nào phải đi bệnh viện?
Vàng da đa phần là sinh lý bình thường nhưng cũng có thể là bệnh lý nguy hiểm. Chính vì vậy cần theo dõi và đưa bé đi khám tại các cơ sở y tế khi có các dấu hiệu sau:
- Vàng da xuất hiện sớm ngay sau sinh hoặc trong vòng 48h sau sinh
- Vàng da toàn thân, vàng cả mắt, lòng bàn tay chân. Mức độ vàng da đậm, vàng sậm như nghệ, màu vàng rơm
- Vàng da kéo dài lâu hơn 1 tuàn với trẻ đủ tháng và 2 tuần với trẻ non tháng
- Vàng da kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt, bụng chướng, bỏ bú, vật vã hoặc li bì, quấy khóc, nước tiểu vàng sậm, phân nhạt màu….