TÁO BÓN CƠ NĂNG Ở NGƯỜI CAO TUỔI

Người cao tuổi, hệ tiêu hóa kém hoạt động, dễ gặp các vấn đề về rối loạn tiêu hóa, trong đó phổ biến nhất là chứng táo bón. Tình trạng này gây ra nhiều phiền toái cho sinh hoạt cũng như sức khỏe của người bệnh. Vậy chứng táo bón ở người già do đâu? Cách điều trị như thế nào? Có biện pháp phòng ngừa hay không? Hãy cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Định nghĩa

Táo bón cơ năng là tình trạng phân tồn đọng trong đại tràng quá lâu, thời gian bài tiết kéo dài: hoặc tình trạng phân khô táo, khó bài tiết; hoặc khó đi đại tiện, sau khi đại tiện vẫn không có cảm giác thoải mái; nếu không dùng thuốc nhuận tràng thì không thể đại tiện được và không có nguyên nhân thực thể.

Dân cư khu vực Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng thường có thói quen sử dụng rau củ trong bữa ăn. Vì vậy người khỏe mạnh thông thường khoảng 18-28 tiếng đồng hồ sau khi ăn sẽ đi đại tiện, nếu khoảng 2-3 ngày mới đi đại tiện một lần thì có thể gọi đó là tình trạng táo bón.

Nguyên nhân

Bệnh không có nguyên nhân thực thể.  Đối với người cao tuổi, nguyễn nhân gây ra tình trạng táo bón cơ năng có thể do lối sống tĩnh tại khiến cho nhu động của đại tràng giảm sút, từ đó gây ra tình trạng táo bón.

Chế độ dinh dưỡng không phù hợp là nguyên nhân phổ biến khiến cho người già gặp tình trạng táo bón. Nhiều người có thói quen ít ăn rau xanh, hoa quả tươi, Hay ăn ít hoặc chán không muốn ăn khiến cho chất cặn bã ít, phân ít không tạo ra được sự phản xạ co bóp đại tràng dẫn đến táo bón. Không ít người cao tuổi có sở thích ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo như: bơ, sữa, đường tinh luyện, thức ăn cay, nóng… cũng là nguyên nhân dẫn tới táo bón.

Ngoài ra, người lớn tuổi thường mắc nhiều bệnh phải dùng nhiều thuốc. Có rất nhiều bệnh có thể gây ra táo bón như: ung thư đại tràng, tai biến mạch máu não, suy tuyến giáp... và cũng có nhiều loại thuốc có thể gây táo bón chẳng hạn một số thuốc an thần giảm đau, thuốc chống co thắt, thuốc trị bệnh Parkinson, thuốc chống trầm cảm, thuốc hạ huyết áp, thuốc trị đau dạ dày, thuốc ho chứa codein.

Các vấn đề về tâm lý và xã hội cũng có thể làm một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón cơ năng ở người cao tuổi. Do ở giai đoạn lão hóa, sự nhanh nhẹn của người cao tuổi bị giảm sút rất nhiều so với tuổi trẻ và trung niên, sự thay đổi sinh lý của hệ tiêu hóa cũng khiến cho việc tiêu hóa thức ăn của người cao tuổi bị ảnh hưởng. Nhiều bệnh nhân cho rằng họ cần phải đại tiện mỗi ngày một lần. Vì vậy, tinh thần của họ tương đối căng thẳng nếu một ngày chưa đi đại tiện. Tất cả những điều này kết hợp lại, gây ra tình trạng rối loạn đại tiện ở người cao tuổi, lâu dần sẽ dẫn tới táo bón.

Triệu chứng 

-    Rối loạn tính chất phân: phân trở nên cứng hoặc vón cục - Người bệnh cảm giác phải dùng lực để đại tiện.

-    Cảm giác sót phân sau đại tiện.

-    Cảm giác tắc hậu môn.

-    Trường hợp phân cứng hoặc vón cục, người bệnh phải dùng tay hoặc dụng cụ hỗ trợ để giúp đại tiện được dễ dàng hơn.

-    Thời gian đại tiện: 2-3 ngày/lần trở lên.

-    Có thể có tổn thương hậu môn như rách hoặc nứt hậu môn do tình trạng táo bón nặng gây ra.

-    Ngoài ra, người bệnh có thể có các triệu chứng như: đau bụng, đầy bụng, trướng hơi, cảm giác nóng rát sau xương ức, buồn nôn hoặc nôn, cảm giác mệt mỏi, có lúc hoa mắt, chóng mặt.

Biến chứng

Ứ đọng phân

Phân không thể thoát ra ngoài, ứ đọng trong ruột già. Lâu dần, chúng sẽ trở nên khô cứng, gây tắc nghẽn bên trong, ảnh hưởng tới sức khỏe.

Bệnh trĩ 

Táo bón khiến cho người cao tuổi phải dùng nhiều sức để rặn khi đi vệ sinh. Đây là nguyên nhân gây tổn thương tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến sưng viêm và hình thành búi trĩ.

Rò hậu môn

Người bị táo bón thường có phân khô cứng, dùng sức để đào thải ra ngoài gây rò hậu môn, hình thành vết rách hậu môn. Nếu không phát hiện và chăm sóc kịp thời sẽ gây nhiễm trùng và rò hậu môn nghiêm trọng.

Sa trực tràng

Biến chứng nguy hiểm mà người già có thể gặp phải là sa trực tràng. Hiện tượng này xảy ra khi bệnh trĩ không được phát hiện và điều trị đúng cách. Tình trạng này được hiểu là các búi trĩ thò ra khỏi hậu môn.

Một số mẹo dân gian

Người bệnh có thể tham khảo một số bài thuốc dân gian từ những vị thuốc rất dễ kiếm ngay trong vườn nhà mình:

a)    Nha đam

-    Hay còn gọi là lô hội.

-    Công dụng: Dưỡng ẩm, làm dịu và mềm vùng da khô hoặc bỏng rát, đồng thời có công dụng nhuận tràng, giúp hỗ trợ chữa bệnh táo bón ở người già.

-    Cách thực hiện: Lá nha đam, rửa sạch, gọt vỏ và lấy phần gel bên trong. Sau đó, cắt thành từng miếng nhỏ cho vào nồi đun cùng với lượng nước vừa đủ đến khi sôi.

b)    Mật ong

-    Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, mật ong ngoài công dụng kháng khuẩn còn bổ sung lợi khuẩn giúp hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh.

-    Cách giảm táo bón bằng mật ong, người già có thể uống thử 2 thìa mật ong mỗi lần, ngày uống 3 lần. Trường hợp tổn thương đường tiêu hóa, có thể pha 1-2 thìa mật ong với nước ấm, uống khi còn đói (trước khi ăn 30 phút).

c)    Khoai lang

-    Với thành phần chất xơ, vitamin nhóm B, C cùng một số loại khoáng chất như: Protid, lipid, glucid… khoai lang không chỉ cải thiện tình trạng táo bón mà còn tốt cho sức khỏe.

-    Người già có thể cải thiện táo bón bằng món khoai lang luộc, sắc nước khoai lang tươi hoặc khô.

Phòng bệnh

-    Ăn những thức ăn dễ tiêu hoá, việc bổ sung chất xơ nhằm kích thích nhu động ruột là rất cần thiết, không nên ăn quá no, không ăn nhiều mỡ, tốt nhất là nên ăn nhiều bữa trong ngày. Ăn nhiều rau xanh trong mỗi bữa ăn để bổ sung chất xơ, nhất là các loại rau mồng tơi, rau khoai lang, rau muống, rau dền, rau đay, mướp có tác dụng nhuận tràng rất tốt.

-    Bổ sung các loại hoa quả hàng ngày như: cam, quýt, bưởi, đu đủ, dưa chuột, bơ, chuối, táo, lê,…ăn sữa chua, ăn khoai lang.

-    Uống đủ nước, ít nhất 1,5 lít nước một ngày vì nước có tác dụng làm mềm và bôi trơn phân, giảm độ ma sát trong niêm mạc ống tiêu hóa, giảm cảm giác đau đớn khi đi ngoài. Với người già mắc các bệnh về đường tiết niệu thì có thể uống nước chủ yếu vào ban ngày và hạn chế vào buổi tối để tránh tiểu đêm, tiểu lắt nhắt.

-    Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày không chỉ nâng cao sức khỏe mà còn tốt cho tiêu hóa, giúp tăng kích thích nhu động ruột, giảm các triệu chứng táo bón. Người cao tuổi cần tạo thói quen vận động, tránh nằm hoặc ngồi lâu một chỗ.

-    Giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng, muộn phiền ảnh hưởng tới sức khỏe và hệ tiêu hóa.

-    Đi đại tiện vào đúng tư thế, cố định vào một giờ, tốt nhất là buổi sáng để cải thiện tình trạng táo bón.

-    Không nên ăn thức ăn cay nóng, chứa nhiều dầu mỡ.

-    Hạn chế bia rượu, cà phê.

BS Mỹ Linh

Để được tư vấn chi tiết vui lòng liên hệ:
NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG
Địa chỉ: Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.
Hotline: 0943986986 - 0937638282