Cao huyết áp đang nhắm đến giới trẻ

Thứ tư, 31/01/2024 | 17:33

Tăng huyết áp (THA) hay còn gọi là huyết áp cao được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên thế giới. Trong những năm gần đây, bệnh Tăng huyết áp có xu hướng trẻ hóa. Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay Việt Nam ước tính có khoảng 12 triệu người mắc THA tại cộng đồng, tức là cứ khoảng 5 người trưởng thành (từ 18 tuổi trở lên) có một người mắc bệnh. “Sát thủ thầm lặng” này đang âm thầm đe dọa sức khỏe của giới trẻ.

Tăng huyết áp là một bệnh mãn tính phổ biến, ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan trong cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, bệnh thận và các bệnh khác. Trước đây, bệnh tăng huyết áp chủ yếu xảy ra ở người trung niên và người cao tuổi nhưng những năm gần đây tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp đang có chiều hướng gia tăng ở giới trẻ. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp ở thanh niên dưới 35 tuổi đã vượt quá 10%. Đây là con số đáng lo ngại vì cao huyết áp thường không có triệu chứng và nhiều người có thể không biết mình mắc bệnh.

Huyết áp vượt khỏi tầm kiểm soát

Lối sống không lành mạnh: Thói quen ăn uống kém, thiếu vận động thể chất, chế độ ăn nhiều muối, béo phì và lối sống ngồi lâu sẽ làm tăng nguy cơ tăng huyết áp.

Áp lực công việc cường độ cao: Xã hội hiện đại đã mang đến rất nhiều áp lực cho giới trẻ như áp lực công việc, áp lực học tập, áp lực tài chính. Căng thẳng cường độ cao kéo dài có thể dẫn đến phản ứng căng thẳng mãn tính khiến huyết áp không được điều chỉnh hiệu quả.

Rượu và hút thuốc: Uống quá nhiều rượu và hút thuốc là những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh cao huyết áp. Rượu và nicotine có tác dụng phụ lên mạch máu và chức năng tim, khiến huyết áp tăng cao.

Yếu tố di truyền: Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh cao huyết áp sẽ dễ mắc bệnh cao huyết áp hơn. Một số biến thể trong gen di truyền có thể khiến cá nhân nhạy cảm hơn với các yếu tố nguy cơ tim mạch.

Bệnh mãn tính và tác dụng phụ của thuốc: Một số bệnh mãn tính, chẳng hạn như chức năng thận bất thường, các vấn đề về tuyến giáp và tiểu đường, cũng như việc sử dụng một số loại thuốc, có thể khiến huyết áp tăng cao.

Giá trị huyết áp bình thường ở người trẻ là bao nhiêu?

Theo định nghĩa và tiêu chuẩn phân loại huyết áp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phạm vi huyết áp bình thường của người lớn như sau:

Huyết áp tâm thu (huyết áp cao): Huyết áp bình thường phải nằm trong khoảng từ 90 đến 120 mm thủy ngân (mmHg).
Huyết áp tâm trương (huyết áp thấp): Huyết áp bình thường phải nằm trong khoảng từ 60 đến 90 mm thủy ngân (mmHg).

Huyết áp ở người lớn có thể được đánh giá theo các tiêu chí phân loại sau:

Huyết áp bình thường: Huyết áp tâm thu dưới 120 mmHg, huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg.
Tiền tăng huyết áp (bình thường cao): Huyết áp tâm thu từ 120 đến 139 mmHg và huyết áp tâm trương từ 80 đến 89 mmHg.
Tăng huyết áp giai đoạn 1: Huyết áp tâm thu từ 140 đến 159 mmHg, huyết áp tâm trương từ 90 đến 99 mmHg.
Tăng huyết áp giai đoạn 2: huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 160 mmHg, huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 100 mmHg.
Tăng huyết áp tâm thu đơn độc (tăng huyết áp ở người cao tuổi): huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 mmHg, huyết áp tâm trương nhỏ hơn 90 mmHg.

Điều quan trọng cần lưu ý là phạm vi huyết áp bình thường có thể thay đổi tùy theo sự khác biệt của từng cá nhân, độ tuổi và tình trạng sức khỏe liên quan. Việc đánh giá huyết áp chính xác nhất được thực hiện bởi bác sĩ và có tính đến hoàn cảnh cá nhân cũng như sự hiện diện của các yếu tố nguy cơ khác.

Người trẻ bị cao huyết áp nên làm gì?

Tìm kiếm sự tư vấn y tế: Đầu tiên, những người trẻ tuổi nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc đội ngũ chăm sóc sức khỏe chuyên nghiệp để chẩn đoán và đánh giá mức độ nghiêm trọng của huyết áp cao. Bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch điều trị cá nhân hóa dựa trên mức huyết áp, tình trạng thể chất và các yếu tố liên quan khác.

Ăn uống lành mạnh: Áp dụng thói quen ăn uống lành mạnh cho tim là rất quan trọng để kiểm soát huyết áp cao. Điều này bao gồm giảm lượng muối ăn vào, tăng cường ăn trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ sữa ít béo, đồng thời hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo, nhiều cholesterol và thực phẩm chế biến sẵn.

Kiểm soát cân nặng: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, việc giảm cân có thể làm giảm huyết áp đáng kể. Đạt được cân nặng khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục vừa phải.

Hoạt động thể chất: Tập thể dục nhịp điệu thường xuyên như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội... có thể giúp kiểm soát huyết áp. Đặt mục tiêu tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải ít nhất 150 phút hoặc 75 phút tập thể dục nhịp điệu cường độ mạnh mỗi tuần.

Giảm căng thẳng: Học và thực hành các kỹ thuật đối phó với căng thẳng, chẳng hạn như thở sâu, thiền, yoga... có thể làm giảm căng thẳng về tinh thần và cảm xúc, đồng thời giúp kiểm soát huyết áp.

Tránh các yếu tố nguy cơ: Hạn chế uống rượu, bỏ hút thuốc và tránh lạm dụng chất gây nghiện. Những thói quen xấu này có thể làm trầm trọng thêm vấn đề huyết áp cao.

Theo dõi thường xuyên: Kiểm tra huyết áp thường xuyên để theo dõi những thay đổi và điều chỉnh, quản lý điều trị theo khuyến cáo của bác sĩ.

Điều quan trọng là hoàn cảnh của mỗi người là khác nhau, vì vậy tốt nhất bạn nên làm theo các khuyến nghị cụ thể của bác sĩ và làm việc với họ để xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp với hoàn cảnh cá nhân của bạn.

Các triệu chứng của huyết áp cao

Đau đầu: Có thể xảy ra tình trạng đau đầu dai dẳng hoặc đau nhói, đặc biệt là khi thức dậy vào buổi sáng.
Chóng mặt, choáng váng: Huyết áp tăng dẫn đến lượng máu cung cấp không đủ, có thể gây chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu.
Khó thở: Khi gánh nặng cho tim tăng lên, có thể xảy ra tình trạng khó thở hoặc hụt hơi.
Tim đập nhanh: Khối lượng công việc của tim tăng lên do cản trở quá trình đẩy máu, có thể gây ra tình trạng đánh trống ngực.
Các vấn đề về thị giác: Huyết áp cao có thể gây tổn thương mạch máu võng mạc, dẫn đến các vấn đề như mờ mắt, mất thị trường hoặc chóng mặt.
Đau ngực: Huyết áp tăng cao có thể gây thiếu máu cơ tim, gây đau ngực hoặc khó chịu.
Chảy máu cam: Chảy máu cam đột ngột hoặc thường xuyên có thể liên quan đến huyết áp cao.

Những triệu chứng này không đặc trưng cho bệnh cao huyết áp và có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe khác. Cách đáng tin cậy nhất là kiểm tra huyết áp thường xuyên và làm theo khuyến nghị của bác sĩ.

Biến chứng của huyết áp cao ở những người trẻ tuổi

Không loại trừ những đối tượng trẻ tuổi, chỉ số huyết áp tăng cao kéo dài đều là mối nguy hại đe dọa sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Do đó, bạn nên thăm khám sớm và điều trị để bảo vệ an toàn, ngăn ngừa bệnh huyết áp tiến triển nghiêm trọng hơn gây biến chứng.

Biến chứng có thể xảy ra nếu người bệnh chậm trễ điều trị khắc phục như:

Nguy cơ gây suy tim, ảnh hưởng đến cơ tim, máu không đến tim gây thiếu máu hoặc áp lực máu quá lớn làm cơ tim phì đại.
Thành động mạch chịu ảnh hưởng của việc tăng huyết áp kéo dài gây tổn thương, hình thành các mô sẹo tăng nguy cơ tắc mạch, vỡ động mạch.
Người bệnh bị tổn thương thận trong thời gian huyết áp cao kéo dài.
Một số trường hợp cao huyết áp dẫn đến tổn thương não, đây là nguyên nhân gây tai biến mạch máu não ở người trẻ.
Ngoài ra, nếu không kiểm soát đúng cách và kịp thời, các tổn thương tại cơ quan đầu não của cơ thể có khả năng gây tử vong cao, đe dọa tính mạng của bệnh nhân.
Ngoài ra, ở người trẻ bị tăng huyết áp thì tỉ lệ rối loạn chức năng tình dục cao gấp 2,5 lần so với người không bị tăng huyết áp. Tỉ lệ này còn cao hơn khi người trẻ bị tăng huyết áp kèm theo các bệnh khác như đái tháo đường, bệnh lý thận mạn...

Nếu bạn không may được chẩn đoán mắc bệnh cao huyết áp, hãy chuẩn hóa phương pháp điều trị và bạn có thể sống như một người bình thường!

Thuốc: Dùng thuốc được kê đơn, chẳng hạn như thuốc hạ huyết áp (như thuốc chẹn kênh canxi, thuốc ức chế ACE, ARB...) đúng giờ theo khuyến nghị của bác sĩ. Thuốc có thể kiểm soát huyết áp một cách hiệu quả và giảm nguy cơ biến cố tim mạch.
Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: Chọn chế độ ăn ít muối, chất béo và giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein lành mạnh. Hạn chế ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều muối, chất béo và cholesterol có thể giúp kiểm soát huyết áp.
Tập thể dục vừa phải: Thực hiện các bài tập aerobic vừa phải, chẳng hạn như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe… ít nhất 150 phút mỗi tuần. Tập thể dục giúp giảm huyết áp và cải thiện chức năng tim và mạch máu.
Kiểm soát cân nặng: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, việc giảm cân thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục hợp lý có thể cải thiện đáng kể việc kiểm soát huyết áp.
Giảm căng thẳng: Học cách quản lý và giảm căng thẳng một cách hiệu quả, chẳng hạn như thông qua các kỹ thuật thư giãn, thiền định, các hoạt động giải trí, giao tiếp xã hội…
Theo dõi huyết áp thường xuyên: đo và ghi lại các chỉ số huyết áp thường xuyên, giữ liên lạc với bác sĩ và điều chỉnh kế hoạch điều trị theo khuyến nghị của bác sĩ.

Bằng cách tuân theo các biện pháp điều trị và quản lý này cũng như hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, những người bị huyết áp cao có thể sống một cuộc sống bình thường và giảm nguy cơ biến chứng tim mạch.

Cao huyết áp ở người trẻ có thể kéo dài hoặc chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn rồi biến mất. Huyết áp cao có thể được ngăn ngừa và điều trị hiệu quả bằng cách cải thiện thói quen sinh hoạt, giảm lượng muối ăn vào, kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng tinh thần và tiến hành kiểm tra sức khỏe định kỳ. Trường hợp huyết áp tăng cao không thuyên giảm, tốt hơn hết bạn nên khám và chữa trị để tránh nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe. Chúng ta hãy bắt đầu chú ý đến sức khỏe huyết áp của mình ngay từ bây giờ và đặt nền móng vững chắc cho cuộc sống tương lai.

BS. Đỗ Nguyệt Thanh (Thọ Xuân Đường)